پرۆتین مادەیەکی خۆراکی سەرەکییە بۆ جەستەمان و بەشێکی گرنگی هەموو پرۆسەیەکی بایۆلۆژییە لە جەستەدا. ساڵانێکە شێتی "رێجیم بە پرۆتینی" لە سۆشیال میدیادا بڵاوبووەتەوە، بەکارهێنەران لافاویان بە ڤیدیۆی ژەمە دەوڵەمەندەکان بە پرۆتین و ڕێجیمەکانەوە گرتووە کە بەڵێنی ئەنجامە خێراکانی دابەزاندنی کێش یان دروستکردنی ماسولکە دەدەن. بەڵام پرسیارەکە ئەوەیە: ئایا بەڕاستی پێویستمان بەم هەموو پرۆتینی زیادەیە؟

پرۆتین زیاترە لە تەنها تەواوکەرێکی خۆراکی.
بەگوێرەی ڕۆژنامەی (ئیندیپێندنت)ی بەریتانی، پرۆتین لە ترشە ئەمینییەکان پێکهاتووە، کە پێکهاتەی بنیاتنانی شانەکانمانن. پرۆتین بریتیە لە ترشە ئەمینییە گرنگەکان، کە جەستە ناتوانێت بەرهەمی بهێنێت و هەر بۆیە دەبێت لە خۆراکەوە بەدەستی بهێنێت. خۆراکە ئاژەڵییەکان وەک گۆشت و پەلەوەر و ماسی و هێلکە و بەرهەمە شیرەمەنیەکان پرۆتینی تەواویان تێدایە، کە هەموو ترشە ئەمینییە پێویستەکانی تێدایە. بەڵام دەتوانرێت پرۆتین لە خۆراکە ڕووەکییەکانیشدا بدۆزرێتەوە وەک گەنمەشامی و گوێز و دانەوێڵەی تەواو و تۆفۆ.

ئەو خۆراکانەی کە پرۆتینیان تێدایە
ئەو خۆراکانەی کە پرۆتینیان تێدایە
ڕۆڵی پرۆتین لە جەستەدا

پرۆتین تەنها سەرچاوەی وزە نییە، بەڵکو بەردی بناغەی زۆرێک لە پرۆسەی گرنگە:

دروستکردن و چاککردنەوەی شانەکان لە ماسولکە و ئێسکەکانەوە تا پێست و قژ.
بەرزکردنەوەی سیستەمی بەرگری لەش لە ڕێگەی دژەتەنەکانەوە.
گواستنەوەی ماددە سەرەکییەکانی وەک ئۆکسجین و شەکر لە ڕێگەی خوێنەوە.
ڕێکخستنی پرۆسەکانی گۆڕانکاری و کارلێکە بایۆکیمیاییەکان.
وزە پاشەکەوت بکە کاتێک سەرچاوەکانی تر سنووردار بن.

هەروەها پرۆتین ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕێت لە بەڕێوەبردنی کێشدا لەڕێگەی پەرەپێدانی هەستکردن بە تێری و کەمکردنەوەی ئارەزووی جەستە، ئەمەش یارمەتیدەرە بۆ پاراستنی کێشێکی تەندروست.

ئایا پێویستە پرۆتینی زیاتر بخۆین؟
وەڵامەکە نەخێرە. مەرج نییە. هەرچەندە پرۆتین گرنگە، بەڵام زۆر بوونی دەتوانێت زیانبەخش بێت. دەسەڵاتدارانی تەندروستی جیهانی پێشنیاری ئەوە دەکەن کە پرۆتین لە نێوان 15-25%ی کۆی وزەی ڕۆژانەمان پێکبهێنێت. ئەو بڕە پارەیەی کە پێویستمانە بەپێی ڕەگەز و تەمەن جیاوازە. ئافرەتان پێویستیان بە 0.75 گرام پرۆتین هەیە بۆ هەر کیلۆگرامێک لە کێشی لەش، پیاوان پێویستیان بە 0.84 گرام پرۆتین هەیە بۆ هەر کیلۆیەک لە کێشی لەش.

لەگەڵ بەرزبوونەوەی تەمەندا، ئەو کەسانەی تەمەنیان لە سەرووی ٧٠ ساڵەوەیە، پێویستیان بە پرۆتینی زیاترە بۆ پاراستنی بارستەی ماسولکە و تەندروستی ئێسک.



دەبێتە هۆی کێشەی تەندروستی
هەرچەندە پرۆتین گرنگە، بەڵام خواردنی بڕێکی زۆر لێی دەبێتە هۆی کێشەی تەندروستی. ئەگەر ئاستی پرۆتین لە 2 گرام زیاتر بوو بۆ هەر کیلۆگرامێک لە کێشی جەستە، لەوانەیە تووشی کێشەی وەک:

کەمی ماددە خۆراکیەکانی تر، دەبێتە هۆی لاوازی بەرگری لەش.
زیادبوونی مەترسی تووشبوون بە نەخۆشییەکانی دڵ و شێرپەنجە بەهۆی خواردنی بڕێکی زۆر لە گۆشتی پرۆسێس کراو.
زیادبوونی کێش بەهۆی وزەی زیادە.

چۆن دڵنیابین لە وەرگرتنی پرۆتینی دروست؟
باشترین ڕێگا بۆ دڵنیابوون لە بەدەستهێنانی بڕی گونجاوی پرۆتین ئەوەیە کە سەرچاوەیەکی پرۆتین لە هەموو ژەمێکدا دابنێیت. بۆ نموونە ژەمەکانی ڕۆژانە دەتوانن بریتی بن لە: